Đưa nông sản lên sàn giao dịch: Hướng đi mới tại Trung tâm tài chính quốc tế Việt Nam
Ý tưởng đưa rau quả và nông sản Việt Nam vào danh mục giao dịch tại Trung tâm tài chính quốc tế đang thu hút sự quan tâm lớn, bởi kim ngạch xuất khẩu rau quả của nước ta đã vượt 7 tỷ USD/năm, duy trì tốc độ tăng trưởng hai con số trong nhiều năm liên tiếp. Đây được xem là một bước đi chiến lược, mở ra hướng phát triển mới cho ngành nông nghiệp gắn với thị trường tài chính hiện đại.
Theo Nghị quyết 222/2025/QH15 của Quốc hội, có hiệu lực từ ngày 1/9/2025, danh mục hàng hóa được phép giao dịch tại Trung tâm tài chính quốc tế hiện mới dừng ở nhóm kim loại, đá quý và một số loại tài sản hữu hình khác. Nhiều chuyên gia cho rằng, Việt Nam cần mở rộng danh mục giao dịch sang các lĩnh vực có thế mạnh như nông sản, lâm sản, thủy sản, hàng thủ công mỹ nghệ, da giày và tài sản số. Điều này không chỉ giúp đa dạng hóa thị trường tài chính, mà còn gắn kết chặt chẽ hơn giữa nguồn lực tài chính với các ngành xuất khẩu chủ lực, mang lại nguồn ngoại tệ hàng chục tỷ USD mỗi năm.
Việc đưa nông sản lên sàn giao dịch không chỉ là ý tưởng táo bạo, mà còn thể hiện tầm nhìn dài hạn trong việc định hình bản sắc riêng của Trung tâm tài chính quốc tế gắn với nền kinh tế nông nghiệp Việt Nam. Tuy nhiên, để tham gia sâu vào “cuộc chơi” toàn cầu này, ngành nông nghiệp vẫn phải giải quyết hàng loạt thách thức như chuẩn hóa tiêu chuẩn, truy xuất nguồn gốc, ứng phó rủi ro mùa vụ – khí hậu, thiếu dữ liệu thống nhất và khung pháp lý rõ ràng nhằm bảo đảm tính minh bạch trong giao dịch.
Giới chuyên môn đề xuất cần sớm xây dựng khung pháp lý chi tiết và cơ chế giao dịch riêng cho từng loại hàng hóa, đồng thời thiết lập hệ thống dữ liệu giá cả, tồn kho và thông tin thị trường đạt chuẩn quốc tế. Bên cạnh đó, cần chuẩn hóa sản phẩm theo các tiêu chuẩn như GlobalGAP, ESG hoặc Carbon Footprint, đồng thời đầu tư mạnh cho hạ tầng logistics, kho lạnh, tài chính – ngân hàng, hải quan, chế biến và đào tạo nguồn nhân lực hiểu biết về tài chính hàng hóa.
Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), Chính phủ có thể thí điểm trước với các mặt hàng xuất khẩu chủ lực như cá tra, cá ngừ, cà phê hoặc hồ tiêu, đồng thời áp dụng chính sách ưu đãi tín dụng và thuế cho doanh nghiệp tiên phong. Nếu triển khai đúng hướng, đây sẽ là bước đột phá mang tầm quốc tế, tạo tiền lệ cho quá trình tài chính hóa nông sản – xu hướng tất yếu trong nền kinh tế toàn cầu.
Khi nông, thủy sản được giao dịch trên sàn, doanh nghiệp sẽ có công cụ phòng ngừa rủi ro giá cả, tiếp cận nguồn vốn dễ dàng hơn, đảm bảo minh bạch trong hợp đồng và nâng cao uy tín quốc tế. Quan trọng hơn, các doanh nghiệp sẽ dần chuyển từ tư duy sản xuất – bán hàng sang tư duy tài chính hóa hàng hóa, chủ động quản trị rủi ro và nâng tầm giá trị nông sản Việt Nam trên bản đồ kinh tế thế giới.
